Debata balonowa

Debata balonowa to jeden z pomysłów na wprowadzenie uczniów w świat debaty oksfordzkiej i sztuki argumentowania. Dlaczego? Niektórzy mogą być sceptycznie nastawieni do debaty oksfordzkiej jako metody, twierdząc, że to za trudne i że sporo czasu trzeba poświęcić na przygotowanie – nie tylko argumentacji, ale i kontrargumentacji. Do tego wywiązanie się z poszczególnych ról, pytania, informacje, publiczne wystąpienie.

Stąd proponuję przetestowaną na uczniach debatę balonową, opierającą się głównie na ćwiczeniu sztuki argumentacji i oswajaniu się z wystąpieniem publicznym. Jak mi się to udało?

Debata balonowa – krok po kroku.

Teoria

Dlaczego debata balonowa? Wyobraźmy sobie, że wybranych do debaty polityków umieszczono w balonie. Jednak ten nie może się wzbić w powietrze. Musimy się kogoś pozbyć :)

1.     Dzielimy klasę na grupy, maksymalnie czteroosobowe.

2.     Wyznaczamy temat dyskusji np. Najwybitniejszy polityk II Rzeczypospolitej.

3.     Przydzielamy każdej grupie jedną lub dwie z wcześniej wybranych postaci np. Roman Dmowski, Wojciech Korfanty, Wincenty Witos, Władysław Grabski. Ważne jest, by osiągnięcia tych polityków były w miarę równe do obrony i porównywalne.

4.     Uczniowie muszą mieć czas na przygotowanie argumentów broniących poszczególne postaci. Najlepiej jeśli będą mieli możliwość pracy na lekcji pod kierunkiem nauczyciela, który zwróci im uwagę na wagę poszczególnych decyzji, osiągnięć np. polityków II RP.

5.     45 minut jest optymalnym czasem do przeprowadzenia debaty balonowej.

6.     Dzień debaty: zorganizujmy publiczność, która będzie głosować.

7.     Przebieg debaty podzielmy na dwie rundy. Pierwsza przedstawienie wszystkich postaci i części osiągnięć.

8.     Głosowanie publiczności, która odrzuca tych polityków, którzy byli mniej wybitni. Oczywiście musi powiedzieć choć jednym zdaniem, skąd taka a nie inna decyzja. Dzięki czemu publiczność słucha i jest bardziej zaangażowana w debatę. Postaci, które dostały w tym wypadku najwięcej głosów odpadają z rozgrywki. Ważne jest, by z góry ustalić, jaka część postaci nie weźmie udziału w dalszej części debaty.

9.     Druga runda – te grupy, których postaci zostały, przedstawiają kolejne osiągnięcia polityków, argumentując, że to właśnie ich postać powinna zasłużyć na miano najwybitniejszego.

10. Głosowanie publiczności – tym razem wybierają postać najwybitniejszą, podobnie jak w poprzednim głosowaniu, argumentując dlaczego.

11. Podsumowanie debaty przez nauczyciela.

Praktyka

Historia i społeczeństwo wydawałoby się, że najbardziej nijaki przedmiot, jakiego można uczyć w liceum ogólnokształcącym. Nic bardziej mylnego, daje on ogromne możliwości zastosowania innowacyjnych programów i metod. Podczas omawiania obowiązkowego modułu Ojczysty panteon. Ojczyste spory postanowiłam wykorzystać debatę balonową do omówienia tematu Piastów.

1.   Jedną lekcję poświęciłam na omówienie sztuki argumentacji, zastanawiając się, czy jajko jest mądrzejsze od kury. Udało się nam nawiązać ciekawą dyskusję i spostrzeżenia uczniów były niezwykle ciekawe.

2.   Potem przyszedł czas na właściwy, historyczny temat Rządy którego z Piastów miały największe znaczenie dla Polski. Do debaty wybrałam: Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Bolesława Szczodrego, Bolesława Krzywoustego, Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego.

3.   Podzieliłam grupę uczniów na trzy grupki i każda miała za zadanie przygotowanie dwóch postaci. By dobór był sprawiedliwy uczniowie losowali.

4.   Przez dwie lekcje wertowali podręczniki i internet, zastanawiając się nad osiągnięciami poszczególnych władców i odpowiadając sobie na zasadnicze pytanie, jakie to miało znaczenie dla Polski.

5.   W dniu debaty zaprosiliśmy zaprzyjaźnioną grupę, mającą w tym samym czasie historię i społeczeństwo, by wysłuchała i oceniła pracę uczniów. 

Olu bardzo, bardzo serdecznie dziękuję za współpracę :)

6.   Zgodnie z planem przedstawiono najpierw wszystkie postaci i ich osiągnięcia. Niestety plan nie powiódł się z 100%, gdyż osoba odpowiedzialna za Bolesława Chrobrego była nieobecna. Niemniej jednak ta część była niezwykle interesująca a uczniowie przygotowani. Następnie publiczność uznała, że należy odrzucić dwie postaci: Bolesława Szczodrego i Bolesława Krzywoustego. Kolejny etap to udowodnienie, że jeden z trzech pozostałych władców a w szczególności jego decyzje, miały największe znaczenie dla Polski.

Jak argumentowali uczniowie w tej ostatecznej rozgrywce?

Mieszko I – chrzest, czyli wprowadzenie Polski w krąg państw chrześcijańskich, wzmocnienie pozycji władcy, uniknięcie chrystianizacji, rozwój kultury.

Władysław Łokietek – zjednoczenie ziemie polskich, czyli wzmocnienie państwa, usprawnienie gospodarki i handlu np. likwidacja ceł

Kazimierz Wielki – założenie Akademii Krakowskiej, czyli prestiż państwa, jedyne w Europie katedry matematyki i astronomii, możliwość kształcenia w kraju.

Wygrał Mieszko I, choć nie jednogłośnie.

(Plusy w kółeczku pokazują głosowanie w II rundzie)

Zalety:

- ćwiczymy sztukę argumentowania

- nie musimy koncentrować się na formie

- oswajanie z wystąpieniem publicznym

- aktywna publiczność, która musi uargumentować swoją decyzję

- możliwość zmieszczenia się w jednej godzinie lekcyjnej

- przygotowanie do właściwej debaty oksfordzkiej

- szeroka możliwość zastosowania: od dyskusji o postaciach z bajek po postaci wpływające na losy świata